Laktoz intoleransı, bir kişinin vücudu laktozu düzgün bir şekilde parçalayamadığında ortaya çıkar. Semptomlar şişkinlik, gaz ve ishali içerir.
Milyonlarca insan, laktoz adı verilen süt ve süt ürünlerindeki belirli bir şekeri sindiremez. Onlardan biriyseniz, laktoz intoleransınız var.
Laktoz intoleransı süt alerjisinden farklıdır. Süt alerjisinde vücut süt şekerine değil süt proteinlerine tepki verir. Bir süt alerjisi, anafilaksi de dahil olmak üzere ciddi semptomlara neden olabilir.
Gıda intoleransları söz konusu olduğunda, kafa karışıklığı genellikle üstün gelir. Bunun nedeni, birçok insanın konu hakkında yeterince bilgi sahibi olmaması ve bunun yerine paniğe kapılmasıdır. Bu makalemizde açıkça, bilimsel ve doğru bilgilerle sizi aydınlatacağız.
Bilmeniz gerekenler
- Laktoz intoleransı genellikle kalıtsaldır.
- Laktoz intoleransının tedavisi olmasa da, insanlar süt ve süt içeren ürünlerden kaçınarak veya laktaz enzimleri kullanarak semptomları önleyebilirler.
- Çoğu süt ve süt ürününde laktoz bulunur ve birçok işlenmiş gıdada bunlara eklenen süt ve süt ürünleri bulunur. İçeriğinde süt, laktoz, peynir altı suyu, lor, süt yan ürünleri, kuru süt katıları veya yağsız kuru süt tozu bulunan herhangi bir üründe laktoz bulunur.
- Bazı insanlarda, laktaz seviyeleri erken yaşlardan itibaren düşer, ancak laktoz intoleransı semptomları, yetişkin olana kadar ortaya çıkmayabilir.
Laktozu sindirmek için Laktaz sindirim enzimi eczanelerde reçete edilebilmektedir.
Laktoz intoleransı: semptomlar ve tanı
Süt içtiğimizde veya süt bazlı bir ürün aldığımızda, ince bağırsağımızdaki laktaz süt şekerini parçalar. Daha sonra ince bağırsaklar yoluyla vücuda emilir . Ancak laktoz intoleransı olan insanlar o kadar kolay değil.
Semptomlar hafif rahatsızlıktan şiddetli reaksiyona kadar değişebilir. Bu, bir kişinin vücudunun ne kadar laktaz ürettiğine ve ne kadar laktoz tükettiğine bağlıdır.
Laktoz intoleransı olan çoğu insan, semptomlar yaşamadan bir miktar laktoz yiyebilir. Her insanın tolerans seviyesi farklıdır.
Laktoz intoleransının belirtileri şunları içerebilir:
- Şişkinlik
- Karın ağrısı ve kramp
- Mide bulantısı
- İshal
- Geğirme
Ayrıca kişi aniden tuvaleti kullanma isteği duyabilir. Benzer durum gluten intoleransı içinde geçerlidir. Türkiye’de çok yaygın olan gluten intoleransı ile ilgili yeterli bilgiye sahip olduğunuza emin misiniz?
İlginizi çekebilir: Gluten: Beyin Sağlığını Tehdit Ediyor!
Laktoz intoleransı olup olmadığımı nasıl anlarım?
Vücudumuz laktoza kolayca ölçülebilecek şekillerde tepki verir. Yetişkinler için iki yaygın test şunlardır:
- Nefes testi. Bu, nefes verirken yüksek düzeyde hidrojene sahip olup olmadığınızı gösterecektir. Bunu yaparsanız, laktoz intoleransınız olabilir. Bunun nedeni, kolonda laktoz parçalandığında hidrojenin salınmasıdır. Hidrojen kan tarafından ciğerlerinize kadar alınır ve sonra onu dışarı verirsiniz. (kaynak)
- Kan testi. Bu, çok miktarda laktoz içeren bir şey içtikten sonra vücudunuzun nasıl tepki verdiğini gösterebilir. Ancak bu test genellikle yapılmaz. (kaynak)
- Dışkı örneği testi : Laktoz tolerans testleri ve hidrojen nefes testleri bebekler için uygun değildir, bu nedenle doktor dışkı testi yapabilir. Dışkıda yüksek düzeyde asetat ve diğer yağ asitleri, laktoz intoleransının bir işareti olabilir.
Doktorlar ayrıca bebeklerden ve küçük çocuklardan dışkı örneği alabilir.
Laktoz İntoleransı Genellikle Kalıtsaldır.
Laktoz intoleransı genellikle kalıtsaldır. Türler şunları içerir:
- Laktoz intoleransının en yaygın türü olan birincil laktaz eksikliği. Bu genetiktir ve semptomlar genellikle bir bebek sütten katı gıdaya geçtiğinde ortaya çıkar. Laktaz üretimi düşer ve intolerans belirtileri ortaya çıkar.
- Konjenital laktaz eksikliği , yani bir kişinin genetik mutasyonla doğması, onların çok az laktaz üretmesine veya hiç üretmemesine neden olur.
- Ailesel laktaz eksikliği, bir kişinin yeterli laktaz ürettiği, ancak kişinin kan dolaşımına emilim için laktozu parçalamadığı durumdur.
Bazı insanlarda, laktaz seviyeleri erken yaşlardan itibaren düşer, ancak laktoz intoleransı semptomları, daha büyük bir çocuk veya yetişkin olana kadar ortaya çıkmayabilir.
Süt ürünlerine alternatifler
Birçok toplumda süt ürünleri, kalsiyum , protein ve A, B12 ve D vitaminleri dahil olmak üzere önemli bir besin kaynağıdır. Süt ürünlerini ortadan kaldırırken, bu besinleri başka yerlerden almak önemlidir.
Soya sütü, badem sütü ve alternatif peynirler de dahil olmak üzere birçok alternatif süt ürünü vitaminlerle güçlendirilmiştir.
Süt ürünleri dışındaki bu vitaminlerin kaynakları şunlardır:
- Kalsiyum: Yosunlar, kuruyemişler ve tohumlar, pekmez, fasulye, portakal, incir, kinoa, amaranth, kara lahana, bamya, brokoli, karahindiba yaprağı, lahana ve portakal suyu ve bitki sütleri gibi güçlendirilmiş ürünler.
- A Vitamini: Havuç, brokoli, tatlı patates, morina karaciğeri yağı, karaciğer, ıspanak, balkabağı , kavun kavun, yumurta, kayısı, papaya , mango ve bezelye.
- D Vitamini: Düzeyleri, doğal güneş ışığına maruz kalmak, yağlı balık, yumurta sarısı, balık karaciğeri yağları D vitamini yönünden zengindir.
- Laktozsuz süt : Şiddetli semptomları olan bir kişi, laktoz seviyelerinin sıfır olduğundan ve sadece azalmadığından emin olmak için etiketi kontrol etmelidir. Bitkisel bazlı sütler ayrıca inek sütünden daha az protein içerir. Bunun yanında, badem sütü, Soya sütü, Hindistan cevizi sütü veya Kaju sütü iyi oranlarda E vitamini gibi vitaminler içerir.
Önemli diyet değişiklikleri yapmadan önce bir doktor veya diyetisyenle konuşmak en iyisidir.
Laktoz intoleransı veya süt ürünlerine duyarlı olan kişiler için alternatiflere geçmek, semptomları önlemeye ve sindirim sistemini sağlıklı tutmaya yardımcı olabilir.
Laktozsuz Yağ ve Tereyağ Alternatifleri
Bitki bazlı margarin yaygın olarak bulunurken, bazı insanlar doğal ürünler ararlar. Bunlar şunları içerir:
- Hindistan cevizi yağı: Hindistan cevizi yağı, çoğu tarifte tereyağı için 1:1 oranında kolay bir alternatiftir. Bazı insanlar, daha tatlı hindistancevizi aromasını nötralize etmek için yağı ısıtmayı ve biraz tuz eklemeyi önerir.
- Zeytinyağı: Tereyağı yerine zeytinyağı kullanılıyorsa, yemek pişirmek yerine yemeklerin sotelenmesi veya karamelize edilmesi için kullanılması en iyisidir.
- Avokado: Avokado mutfakta çok yönlüdür. Tarife bağlı olarak, olgun bir avokado, pişirme için mükemmel tereyağı ikamesi olabilir. Avokado aroması, sadece unlu mamuller için mükemmel olabilecek kremsi, yağlı doku bırakarak dağılma eğilimindedir.
Sonuç olarak
Laktoz intoleransı, bir kişinin vücudu sütteki proteinleri parçalayamadığında ortaya çıkar. Çok yaygındır ve hafif ila şiddetli olabilir.
Laktoz intoleransının tedavisi olmasa da, insanlar süt ve süt içeren ürünlerden kaçınarak veya laktaz enzimleri alarak semptomları önleyebilirler.
Süt ve diğer süt ürünlerine alternatifler Ülkemizde giderek daha popüler. Badem, Soya, Yulaf sütü, Kaju, Fındık sütleri laktozsuz olarak kullanımı tercih ediliyor. Badem sütü, yapımı kolay, satın alınması ucuz ve birçokları tarafından lezzetli olduğu için popüler bir süt alternatifidir.
