İsmi Adeta Oyun Karakteri Gibi Olan Amino Asit: Ornitin Nedir?

Bir çoğumuz ornitin amino asidinin faydalarını bilmez. Protein yapısına direk katılmaz ve dışarıdan alınması zorunlu değildir, ama hayati önem taşır.

Ornitin amonyağın vücuttan ayrılmadan önce detoksifiye edilmesine yardımcı olur . Kandaki yüksek amonyak seviyeleri, bilişsel kusurlar ve kişilik değişiklikleri dahil olmak üzere her türlü sağlık sorununa neden olabilir.

Amonyak, proteinin parçalanmasının bir yan ürünüdür ve bazı amino asitlerin bir sonucu olarak üretilir. Kan, idrar ve dışkıda bulunabilir. Kandaki yüksek amonyak seviyeleri, kalp hastalığı da dahil olmak üzere birçok hastalığa yol açabilir.

L-Ornitin

Amino asitlere, aldıkları potansiyel ayna görüntüsü biçimine bağlı olarak başına L veya D konulur. L, amino asidin “solak” formda olduğunu gösterir.

Canlılarda genel olarak L-amino asitleri, D-amino asitlerine oranla daha fazladır.

Ornithine’in Faydaları

• Egzersiz sonrası toparlanma sürelerini hızlandırır
• Kronik karaciğer hastalığını yönetmeye yardımcı olur
• Yara (ve özellikle yanık) iyileşmesini iyileştirir
• Akşamdan kalma iyileşmesini iyileştirebilir
• Yan etkisi nispeten azdır
• Diyet seçenekleriyle artırmak nispeten kolay

Yan tesidleri:

• Yüksek dozlar mide bulantısı, ishal ve diğer yan etkilere neden olabilir.
• Fiyatı yüksek

Ornitin Çalışma Prensibi

Üre Döngüsü

Üre döngüsü, vücudunuzun atık yönetim sistemlerinden biridir. Yıkılan amino asitler, yan ürün olarak amonyak üretir. Bu da böbrekler tarafından atılmak üzere üre döngüsüne katılır.

Ornitin, üre döngüsünün makinelerinde önemlidir. Ornitin, üre döngüsünü hızlandırıp vücudun fazla ürik asitten kurtulmasını hızlandırır.

Ornitin takviyelerinin arkasındaki teori , üre döngüsünü hızlandırabilecekleri ve vücudun atık yönetim sistemini iyileştirebilecekleridir .

Ornitin dekarboksilaz

Üre döngüsünün yanı sıra, ornitinin biraz daha az anlaşılan birkaç işlevi daha vardır. Bunlardan biri eyinde yüksek oranda konsantre olan organik bileşik olan poliamin üretimidir:. Poliaminler, yaş ilerledikçe düşme eğilimdedir.

Ornitin dekarboksilaz (ODC), poliamin oluşumu sürecini arttıran bir enzimdir. 

Formülasyonlar ve Kombinasyonlar

L-Ornitin HCl

Ornitin takviyeleri genel olarak L-ornitin HCl olarak satılmaktadır.  Peki, Ornitin HCL farkı nedir?

Ornitin, klor tuzuyla birleştirilmiş halidir. Bu durumda özellikle

• Fiziksel yorgunluk
• Eğzersiz sonrası toparlanma

gibi çok sayıda çalışmada kullanılmıştır ve etkilidir. (kaynak)

Aynı ornitin gibi glutaminin de vücuttan amonyumun uzaklaştırılmasında faydalı olduğunu biliyor muydunuz?

Ornitin Alfa-Ketoglutarat

Ornitin alfa-ketoglutarat veya OKG özellikle

• Stres altında yanık iyileşmesi
• Kas protein sentezi

gibi durumlarda kullanılmıştır. (kaynak)

Genellikle arjininle kombine edilir. Sporcular bu kombinasyonu daha öçok kas onarımı arttırmak için yapar. (kaynak)

L-Ornitin ve L-Arjinin

Büyüme hormonunu destekleyip boy uzamasını teşfik etmek amacıyla takviye bu iki amino asit formüle edilir.

Bunun yanında Arjinin,teoride, arginin, ornitin takviyelerinin etkilerini artırmalıdır. Dikkat edin, aşırı arjinin tükmek ters etki yaratıp ornitin emilimini azaltır. (kaynak)

Kombine şekilde alındığında ornitin ve arginin takviyeleri tek başına ornitin’den daha etkilidir .

L-Ornitin L-Aspartat (LOLA)

L-ornitin ve L-aspartat birlikte verildiğinde LOLA olarak adlandırılır. Bu kombinasyon yaygın olarak hepatik ensefalopati semptomlarını yönetmek için kullanılır , ancak muhtemelen sadece kronik karaciğer hastalığı için etkilidir ve akut karaciğer hastalığı için etkili değildir

Potansiyel Faydalar (Muhtemelen Etkili)

Ornitin bahsettiğimiz ürik asit döngüsüne ve fazla amonyumun atılmasına destek olur. Burada olası faydaları:

Atletik Performans

Atletik performansı arttırmak bir çok insanın istediği şeylerden biridir. Ornitin takviyeleri, sporcular ve vücut geliştiriciler arasında nispeten popülerdir . 

Türkiye’de ornitinin sporcular arasında tüketimi yaygın değildir daha çok kreatin vb. gibi ürenler yaygındır.

Ama bazı araştırmalarda, ornitinin dayanıklılığı arttırdığını gösteriyor. Ornitin alan kişilerde egzersizlerden sonra toparlanmaları arttığı, daha az yorgun hissetiklerini belirtiyorlar.

Ornitin alan insanlarda aynı kreatin de olduğu gibi performans ve patlayıcı güçlerinde artış görülüyor. (kaynak)

Bazı araştırmalarda ise bunun tam tersi etkiler belirtilmiştir. (kaynak)

Performans arttırmak için L-ornitin L-aspartat fiziksel egzersiz sırasında iyileştirmeyi hızlandırır. Bunun yanında zihinsel odaklanmayı arttırarak ve kas oluşumunu destekler.

Burada dikkat edilmesi gekeern, bu araştırmalarda düşük hacimli insanlar tarafından yapılmıştır. Özelikle 50 ve üzeri denekler üzerinde yapılan çalışmalar daha net sonuç verecektir.

Büyüme hormonu

Büyüme hormonunn faydaları hakkında gün geçtikçe daha çok araştırma gerçekleşiyor.

Büyüme hormonu protein sentezini arttırıp, kas kütlesini destekler. Aynı zamanda olimpik sporlarda yasaklı bir maddedir.

Doğal olarak büyüme hormonunu arttırmak için stratejiler geliştirebiliriz. Ornitin ve arjinin, vücudunun büyüme hormonunu arttırmak için kullanılan amino asitlerdir. Bunun yanında L-Glutamin, GABA ve Derin uyku büyüme hormonu arttırılmasında fayda sağlar.

Arjinin büyüme hormonunu arttırdığına dair araştırmalar bulunmak birlikte, ornitin aynı etkiler yaratmayabilir.

Araştırmalarda ikisinin kombinyonunu daha faydalığı olduğunu belirtiyor.

Yetersiz Kanıt Olan Diğer Potansiyel Faydalar

Ornitin, bu bölümdeki potansiyel faydaların her biri hakkında en az bir çalışmada olumlu sonuçlar vermiştir, ancak etkinliğini doğrulamak için daha büyük ve daha sağlam çalışmalara ihtiyaç vardır. 

Ayrıca, ornitinin birçok yaygın formülasyonu ve kombinasyonu nedeniyle, herhangi bir amaç için hangisinin en iyisi olduğu belirsizdir. Yeni bir takviyeye başlamadan önce doktorunuzla konuşun.

Uyku Kalitesi

Yetersiz uyku Türkiye’deki insanların stresli olmasının temel sebepleri arasındadır. Uykusuzluğun yarattığı yorgunluk, halsizlik ve diğer problemler hastalıkların da sebebidir.

Japon yetişkinler üzerinde yapılan çalışmalarda, 400mg gibi düşük ornitin kullanımın uyku kalitesini iyileştirdiği görüldü. (kaynak)

Bunun temel sebebinin ornitin kullananlarda kortizol seviyelerinde azalma meydana getirdiği üzerinde durulmuştur. Kortizol hormonu melatonin üretimini azaltır. Bu da uyku problemlerini arttır. (kaynak)

Stresle ilgili probleminiz varsa size tavsiyem ornitinin yanında, adaptojenlerden yararlanmanız. Stresli işe sahip insanlar adaptojen kullanarak en azından vücutlarının adapte olma yeteneğini arttırabilirler.

ilginizi çekebilir: Stresle Savaşta Adaptojenler

Ornitinin sirkadiyen ritm üzerinde etkileri olduğu görülmüştür. Bu sebepler fonksiyonlar bir gıda olarak araştırılmıştır. (kaynak)

Kronik Karaciğer Hastalığı

Vücudumuza giren toksinlerin temizlenmesinde karaciğer büyük önem taşır. Yeterli bir temizleme olmazsa beyin başta olmak üzere bir çok problem ortaya çıkar.

Kronik karaciğer hastalığı vakalarında, L-ornitin L-aspartat (LOLA) ile takviye, kandaki amonyağı azalttı ve ciddi son dönem hastalığı olan kişilerde bile bilişsel semptomları azaltmıştır. (kaynak)

Bilişsel olarak gerileme olan insanlarda bile faydalı olabileceğini söyleniyor. Bu konuda daha fazla araştırmaya gerek vardır. Bilişsel problemlerde özellikle krill yağları ve stres yönetimi çok önemlidir. Ornitin, potansiyel olarak fayda sağlayabilir.

Beyinde aşırı amonyum birikmesi zararlı etkiler ve amonyum toksititesi yaratır

Yara İyileşmesi

İyileşmeyen yaralarınız varsa bu amino asit fayda sağlayabilir. Sıçanlarda ornitinin iyileşme hızını arttırdığı görüldü. (kaynak)

Ornitin alfa-ketoglutarat (OKG) verilen 42 yanığa maruz kalanlarda OKG iyileşme sürecini hızlandırdı ve protein yıkımını azalttı (kaynak)

Ciddi yanıklarda vücudun enerji ihtiyacı artar. Bu durumda var olan proteinleri kullanır ve protein yıkımı olur. Bazı uzmanlara gibi protein yıkmını engellemek için ornitin faydalı olabilir. (kaynak)

Ornitin gibi protein yıkımını önlemek için glutamin amino asidi de destek sağlar.

Herhangi bir yarayı tedavi etmek için OKG’yi kendi kendinize uygulamaya çalışmayın. Ciddi şekilde yanıklarda veya başka bir durumda, derhal tıbbi yardım alın.

Hangoverden kurtulma

Akşamdan kalma etkisi bir çok kişinin problemi. Vücutta ne kadar fazla glutatyon varsa, bu durumu yaşama olasılığınız o derece azdır.

Bunun yanında ufak çaplı bir araştırmada, alkol tüketiminden sonra 400mg gibi oranlarda ornitin alımını akşamdan kalma semptomları azalttığı görülüyor. Ornitin alan kişiler:

• Daha az yorgunluk
• Baş ağrısı

gibi yan etkileri daha az yaşadılar.

Bu araştırmada 10 kişi olması araştırmanın gücünü azaltıyor. Gene de belirli bir potansiyeli sahip diyebiliriz.

Akşamdan kalma durumundan kurtulmak için ayrıca magnezyum, potasyum, ve B1 vitamini almanıız öneririz. Alkol vücuttan yüksek oranda B vitaminlerini atar ve kronik alkol tüketimi B1 vitamini eksikliği yaratabilir.

Ornitin Arttıran Besinler

Ornitin vücut tarafından üretilebilir ama bazı durumlarda isteğe bağlı ornitin açısındna yüksek beslenmek isteyebilirsiniz.

Bununla birlikte, bazı gıdalar kandaki ornitin miktarını ölçülebilir şekilde artırır. Ornitin seviyesini arttıran gıdaların başında karpuz gelir. Karpuz aynı zamanda sitrülin amino asidi açısından da zengindir.

Her ne kadar karbonhidrat kaynakları sebebiyle ve gluten sebebiyle önermesekte, tahıllarda da yüksek seviyede ornitin vardır.

Bu konuda glutensiz bir kaynak arıyorsanız karpuz tüketimini deneyebilirsiniz. Karpuz, sitrülin ve ornitin açısından zengindir.

Tahıl olarak ise kinoa ve karabuğday gibi yüksek protein değerine sahip tahıllar tüketmenizi öneririz.

Yan Etkiler ve Güvenlik

Ornitin düşük dozlarda güvenlidir. Yüksek dozlar L-ornitin L-aspartat kullanımı

• Bulantı
• Öksürük
• Kas krampları
• İshal

gibi problemler yaratabilir. Nadir bir genetik göz hastalığı olan koroid ve retinada girat atrofisi olan kişiler, retina hasarına neden olabileceğinden uzun süreli ornitin takviyesinden kaçınmalıdır

Kimler Ornitin Kullanmalı?

• Genetik bozukluk olanlar: Ornitin transkarbamilaz (OTC), üre döngüsü için esastır. Nadir bir genetik bozukluk olan OTC eksikliği, esas olarak döngüyü bozar ve amonyağın tehlikeli seviyelere yükselmesine neden olur. Amino asit arginin ornitine dönüştürüldüğü için genellikle düşük proteinli diyetlere de alınırlar.
• İntravenoz beslenme: Ornitin ketoglutarat bazen intravenöz beslenmeye ihtiyaç duyan çok hasta, hastanede yatan çocuklarda normal büyüme oranını korumak için kullanılır. Sağlıklı çocukların ekstra ilave ornitin almasına gerek yoktur. Bu konuda bilimsel çalışma yoktur.
• Gebelik: Hamilelik iyot dahil bazı durumlarda ornitin eksikliği yaratabilir. Eksikliğine dair bir semptom yoksa ornitin takviyesi almak için neden yoktur. Emzirirken ornitin almaktan da kaçınmalısınız.

Ornitin eksikliği konusunda endişeleriniz varsa doktorunuzla konuşun.

Ne kadar Ornitin Kullanmalıyız?

Piyasadaki ornitin üretileri genel olarak 0,5 ile 8 gram arası ornitin öneririz. Günde 10 gr fazlası yüksek doz olduğundan dolayı yan etkiler yaratabilir.

Bilimsel çalışmalarda bu durum daha esnektir. Örneğin:

• Uyku kalitesini Günde 400 mg dozları kullanılmıştır.
• Alkolun verdiği zararlı etkileri azaltmak için 400 mg kullanılmıştır [ kaynak)
• Ornitinin 2gr alınması, egzersiz sonrası toparlanmayı hızlandırabilir veya hızlandırmayabilir
• Büyüme hormonu için günde 170 mg/kg kullanılmıştır. Bu oran etiketin üzerindedir.

Yüksek dozlar mide bulantısı ve ishal gibi yan etki riskini artırır. 

Olumsuz olaylardan ve beklenmedik etkileşimlerden kaçınmak için takviye etmeden önce doktorunuzla konuşun.

Sınırlı Araştırma

Ornitindeki problem, katılımcıların 20 gibi düşük sınırlarda olmasıdır. Bu gerçekten net bir sonuç çıkarmayı zorlaştırıyor.

Bazı araştırmalarda çok düşük doz kullanıldığı için yeterli etki de alınmamış olabilir.

Atletik performans üzerindeki etkileri ornitin üzeticileri sağladı. Atletik performansı arttırmak için kreatin ve beta-alanine daha etkili duruyor.