Hipotalamus Nedir Ve Nasıl Güçlendiririz?

Hipotalamus, “kontrol merkezi” olarak kabul edilen ve insan beyninin önemli bir parçasıdır. Bu bez o kadar önemlidir ki, Hipofiz ve adrenal bezlerle olan çalışma ilişkisi, endokrin sistemlerimiz kadar sinir sistemlerimizi de etkiler.

Peki, Hipotalamus tam olarak ne yapar? Öncelikle kalori tüketimi, kilo ve vücut ısımızda rol oynar. Hipotalamus işlevine aşina olmasanız bile, insan varoluşu için açıkça önemli olduğunu anlamaya başladığınızdan eminim.

Hipotalamaus insan vücudunun dengeli bir durumda kalmasına yardımcı olur. Hipotalamus eksik çalıştığında adrenal, yumurtalık, testis ve tiroid bezini negatif etkilenir. Bu nedenle, hipotalamus işlevi doğru olmadığında, sağlık için hayati önem taşıyan birçok başka şey etkilenir.

Son araştırmalar, yaşlanma sürecini yavaşlatmak ve uzun ömürlülüğü artırmak için hipotalamustaki sinyalleri değiştirebileceğimize dair umut veriyor.

Hipotalamus Nedir?

Hipotalamus, beyninizde badem büyüklüğünde küçük bir yapıdır. Beyin anatomisine aşina iseniz, hipotalamus talamusun altında bulunur ve beyinden hipofiz bezinize bağlanan hipofiz sapına iner.

Hipotalamus, otonom sinir sisteminin aktivitesini koordine eder ve ayrıca hipofiz bezi ile karmaşık ilişkisi nedeniyle endokrin sistemin işlevinde önemli bir rol oynar.

Vücut ısısı, kan basıncı, sıvı ve elektrolit dengesi ve sindirimin düzenlenmesi dahil olmak üzere birçok temel fizyolojik işlevi sürdürmek gibi belirli işleri yapmak üzere tasarlanmış özel çekirdekler içerir .

Hipotalamusta Üretilen Hormon

Hipotalamus, hipofiz bezinin arka lobuna giden hormonlar üretir ve doğrudan kan dolaşımına salınır.

Hipotalamusta üretilen hayati hormonlar şunlardır:

• Antidiüretik hormon
• Oksitosin(Mutluluk Hormonlarından Birisi)
• Kortikotropin salgılatıcı hormon
• Dopamin
• Büyüme hormonu tetikleyen hormon
• Somatostatin
• Gonadotropin salgılatıcı hormon
• Tirotropin salgılatıcı hormon

En önemlisi de Tiroid hormonlarıdır. Tiroid hormonlarında problemler, Yorgunluk, Metabolizma sorunları ve Depresyon dahil bir çok noktada karşımıza çıkar. Ayrıca Günümüzde İyot Eksiklği, Hastimoto ve Hipotiroidizm gibi tiroid sorunlarında bu düzenin dengesi bozulur.

Hipotalamusun direk etki ettiği sistemler:

• Vücut ısısı
• Nabız
• Açlık
• Duygu durumu
• Cinsel dürtü
• Uyku
• Susuzluk

Bunun yanında iştah ve kilo, tuz ve su dengesi, süt üretimi gibi bir çok önemli noktada rol oynar.

Not:  Hipotalamus, enerji ihtiyacını kontrol eden beynin doygunluk merkezini etmekten de sorumludur. Aşırı yemek yemek, kilo problemleri veya enerji problemleri buradaki hastalıklardan da meydana gelebilmektedir.

Hipotalamus Bozuklukları

Ameliyat, travmatik beyin hasarı, radyasyon ve tümörler, hipotalamus arızasının en yaygın nedenleridir. Bir hipotalamus bozukluğunun başka olası kökleri de vardır, bunlar arasında:

• Yetersiz beslenme
• Enfeksiyonlar ve  iltihaplanma
• Kafa travması
• Kanama
• Anoreksiya ve bulimia gibi yeme bozuklukları
• Vücutta demir birikmesine neden olan genetik bozukluklar.(Demir Fazlalığı)

Hipotalamusunuzda Sorun Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız? 

Diyabete benzer şekilde kalp atışlarında aşırı düşme, iştah artışı, aşırı susama gibi semptomlar Hipotalamus sorunlarında da belirtiyor.

Hipotalamus problemleri arasında

Obezite

Hipotalamusun metabolizma ve enerji harcamasında büyük bir rol oynadığını bildiğimiz için bu şaşırtıcı değil. “Hipotalamik obezite” terimi, hipotalamusun zarar görmesinden sonra inatçı kilo alımını tanımlar.

Ne yazık ki, hipotalamik obezite, özellikle teşhislerini çocukken almışlarsa, bazı beyin tümörü mağdurları için bir komplikasyon olabilir. Araştırmalar, tüm kraniyofarenjiyomdan kurtulanların tahmini üçte birinin tanı ve tedaviden sonra ciddi obezite geliştirdiğini göstermektedir.

Adrenal Yetersizlik

Düşük adrenal fonksiyon veya adrenal yetmezlik, hipotalamus problemleri yaratabilir. Hipotalamus, hipotalamus-hipofiz-adrenal eksenin bir parçasıdır ve adrenal yetmezlikte önemli bir rol oynar .

Sağlıklı hipotalamus, seks hormonu üretimini, tiroid ve adrenal fonksiyonlarını kontrol etmek için hipofiz bezine “salgılayan hormonlar” gönderir. Hipofiz bezi daha sonra adrenallerle iletişim kurma, adrenal hormon üretimini hızlandırması gereken adrenokortikotropin adı verilen uyarıcı hormonu gönderme görevine sahiptir.

Adrenal bezleri kortizol sentezini vücut enerjisini dengeye sokar. Düşük adrenal fonksiyon semptomları baş dönmesi veya zayıflığı içerebilir.

Kronik Baş Ağrıları

Çin’de bir araştırmada, sağ hipotalamus bölgesinde baş ağrısı ataklarında daha yüksek uyarılma görüşmüştür. Bu durum hipotalamusun baş ağrısı ile ilişkilendirildiğini gösteriyor.

Hipotalamik disfonksiyonla ilişkili diğer sağlık sorunları şunları içerir:

• Beyin tümörü
• Hipotiroidizm  ve Hashimoto hastalığı
• hipopituitarizm
• Gonadal eksiklik veya ikincil başarısızlık
• Büyüme hormonu eksikliği

Hipotalamus Güçlendirmenin Doğal Yolları

1. Krom Alımını Artırın

Krom, vücudun sağlıklı çalışması için az miktarda ihtiyaç duyduğu bir eser mineraldir. Otonom sinir sisteminin vücut ısısını, susuzluğu, açlığı, uykuyu ve duygusal aktiviteyi kontrol etmeye yardımcı olan merkezi bir parçası olan hipotalamus son derece önemlidir.

Bilimsel çalışmlarda krom mineralinin daha sağlıklı bir hipotalamusla ilişkilendirdi. Bu eser minerali takviye olarak “Krom Pikolinat” şeklinde alabilirsiniz. Bunun dışında gıdalarda en çok Brokoli, Sarımsak, Ve Yeşil Fasülye de bulunur.

İlginizi çekebilir: Chroimum Picolinate Nedir, Faydaları Nelerdir?

2. Esansiyel Yağları Kullanabilirsiniz

Bazı esansiyel yağlar, kan beyin bariyerini geçip limbik sistemi uyarır. Uçucu yağların bir çoğu hipotalamus, epifiz ve hipofiz bezlerinin yakınındaki reseptör bölgelerinin etrafındaki oksijeni arttırdığı bulunmuştur. 

Uçucu Yağları Nasıl Kullanabiliriz?

• Buhur, Frankincense, Elam ve Mür gibi uçucu yağları doğrudan şişeden soluyabilir veya badem yağı gibi bir taşıyıcı yağ ile karıştırıp karışımı doğrudan cilde uygulayabilirsiniz.
• Aromaterapi yağlarını duş rutininize ekleyebilirsiniz böylece Hem güzel koku yaratır, hem de uyarıcı kokuları almış olursunuz.

3. Kaliteli Yağlar(Organik Tereyağı ve Zeytinyağı)

Yağlardan korkmamıza gerek yok, çünkü sağlıklı yağlar “hormonların” oluşumunda büyük katkı sağlar. Kaliteli kolesterol kaynakları ve yağlar, hücresel zarların, hormonların ve nörotransmitterin (beyin kimyasalların) sentezinde temel bir rol oynar

Organik Soğuk Sıkım Zeytin yağı ve Tereyağı, en sağlıklı yağ kaynakları arasındadır. Bunun yanında benim favorim MCT yağıdır. Safra kesesine ihtiyaç duymadan direk hücrelere girebilmekte ve keton miktarını olumlu etkileyip, hafızayı desteklemektedir.

Sağlıklı yağların liderlerinden biri olan MCT yağı hakkında yazdığımız yazıyı okumanızı öneririz.

İlginizi çekebilir: MCT Yağı Nedir, Faydaları Nelerdir?

4. Melatonin Arttırmak

Uyku hormonu olan Melatonin, stresi baskılayıcı bir özelliği bulunmaktadır. Stresli olduğumuz vücutta bir takım rahatsızlıklar meydana gelir, bağışıklık sistemi çöker ve beyin toksinlere karşı daha hassas hale gelir. Hipotalamusta bunlardan etkilenir.

Araştırmalarda, kronik stresin:

• Beyin kimyasalları (katekolaminler)
• Büyüme hormonları
• Prolaktin
• Serotonin

gibi hormonlarda olumsuz etkiler yarattığı görülüyor.

Stres hormonu olan “Kortizol”, enzimler tarafından kolesterolden sentezlenen bir glukokortikoid hormondur. Aşırı olmadığında faydalıdır ama kronik hale geldiğinde mitokondri problemleri dahil yüzlerde hastalığın sebebidir.

Stresi sadece hipotalamus-hipofiz-adrenal ekseni geliştirmek için değil, genel duygu durumumuzu iyileştirmek, hayata bakış açımızı geliştirmek için ve uyku kalitesini arttırıp daha verimli bir gün geçirmek içinde önemlidir.

Diğer Stratejiler:

• GABA seviyesini arttırmak: Beyin kimyasallarından birisi olan “GABA’nın, hayvan deneklerinde Hipotalamusunda eksik olduğu görüşmüştür. GABA eksikliği anksiyete ve kaygı bozukluğunun sebepleri arasında da gösterilmektedir.
• Düzenli Egzersiz: Egzersiz yapmak, kan dolaşımını arttırıp beyne giden oksijen ve kan miktarını arttır. Ayrıca antrenman BDNF proteini üretimini arttırıp yeni beyin nöronları üretimini tetikler. Bunun dışında, egzersiz sonucu hipotalamus metabolik işlevi, kalori sinyalleri ve vücut ısısı gibi değişkenlerde etkilenir.
• Gıda Takviyeleri: Beyin bariyerinin korunması ve ağır metallerin uzaklaştırılması hipoatalamusun temizlenmesinde fayda sağlar. Enfeksiyon azaltan antioksidanlar olan Omega-3, Curcumin, Glutatyon, C Vitamini, A ve D Vitamini, B12, B1 ile birlikte Magnezyum L-Threonate fayda sağlayabilir. A vitamini eksiklği “hipotalamus-hipofiz-adrenal ekseni” çalışmasını bozmaktadır.

Önlemler

Hipotalamusunuzla ilgili bir sorununuz veya sağlığını etkileyen bir sendromunuz olup olmadığını belirlemek için doktorunuz muhtemelen bir fizik muayene yapacak ve belirtilerinizi soracaktır. Hormon seviyenizi değerlendirmek için muhtemelen kan veya idrar testleri yapılacaktır.

Doktorunuz hormon eksikliğiniz olduğunu tespit ederse, hormon terapisine başlayabilir. Hormon terapinin yan etkilerini iyi araştırın, ayrıca hassas cildiniz varsa aromaterapi yağlarını sulandırarak kullanın.

Hipotalamusun Rolü ve Beyin Sağlığı

Hipotalamus, beyin sağlığı ve genel işleyişi için kritik öneme sahiptir. Bu küçük yapı, duygu durumunu, açlık hissini, susuzluk, uyku ve uyanıklık döngülerini düzenleyerek günlük yaşantımızı doğrudan etkiler. Ayrıca, stres tepkilerini yönetir ve vücudun stres hormonu olan kortizolü serbest bırakmasını tetikler. Bu süreçler, hipotalamusun limbik sistemle olan bağlantıları aracılığıyla gerçekleşir, bu da onu duygusal tepkiler ve motivasyon için merkezi bir hub haline getirir.

Hipotalamus ve Metabolik Regülasyon

Hipotalamus aynı zamanda metabolik süreçleri düzenlemede önemli bir role sahiptir. Vücut ısısının, enerji harcamalarının ve kilo kontrolünün düzenlenmesi bu beyin bölgesinin işlevlerinden bazılarıdır. Hipotalamus, açlık ve doygunluk hissini düzenleyerek gıda alımımızı kontrol eder. Bu, leptin ve ghrelin gibi hormonların seviyelerini izleyerek gerçekleşir; bu hormonlar, enerji dengesi ve vücut ağırlığı kontrolünde kritik öneme sahiptir.

Hipotalamus ve Endokrin Sistem İlişkisi

Hipotalamusun endokrin sistemi düzenleme kapasitesi, hipofiz bezini kontrol ederek hormon salgılarını düzenlemesi ile gerçekleşir. Bu etkileşim, vücudun stresle başa çıkma yeteneğinden üreme sistemine kadar geniş bir yelpazede hayati işlevleri etkiler. Hipotalamus, tirotropin salgılatıcı hormon (TRH), kortikotropin salgılatıcı hormon (CRH) ve gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) gibi hormonları salgılayarak tiroid bezinin fonksiyonunu ve üreme sistemini düzenler.

Sonuç

• Hipotalamus, Epifiz bezi gibi populer olmayan çoğu insan için oldukça unutulmuş veya bilinmeyen bir bezdir, ancak gerçekten de hayati metabolik fonksiyonlarda rol oynar. 
• Hipotalamus, oksitosin, büyüme hormonu salgılatıcı hormon ve tiroid hormonları dahil olmak üzere kan dolaşımına salınan hormonlar üretir.
• Hipotalamusu ve endokrin ve sinir sisteminizin sağlığını desteklemek için yapabileceğiniz bazı şeyler arasında düzenli egzersiz yapmak, krom ve sağlıklı yağlar açısından zengin besinler tüketmek, kaliteli uyku ve stresi yönetimi yer alır.