Kulağa ürkütücü gibi gelse de soğuk duş almak sağlığımız için birçok faydası bulunmaktadır. Soğuk duş almanın faydaları hakkında daha fazla bilgi edinmek ve “biohack” dünyasına adım atmak için bu yazımızı okumanızı öneririm.
Soğuk Duş Nedir?
20 derece altında su ısısıyla yapılan duş yöntemidir. Soğuk duş alındığı zaman vücudumuz bu duruma adapte olabilmek için değişiklik yaratmaktadır. Soğuk duş, beyni de içeren vücudun termoregülatuar sistemini etkiler, adrenalin patlamasına neden olur ve kalp atış hızınızın artmasına neden olur. Adrenalin, bizi iyi hissettiren bazı hormonları salgılatır.
Ek olarak soğuk duş bir hastalığı tedavi etmek veya direk şifa vermek amacıyla kullanılmaz. Soğuk duş, sabahları uyanmanın canlandırıcı yolu olabilir. Aynı zamanda en iyi şekilde hissetmenize ve görünmenize yardımcı olmak için ucuz yöntemlerden biridir.
Özellikle batıda Wim Hof adlı kişi tarafından popüler hale gelen soğuk duş birçok insanın dikkatini çekmektedir.
Soğuk Duş Almanın Faydaları Nelerdir?
Yakın zamanda yapılan bir araştırma, soğuk duşun vücuttaki iltihaplanmayı ve ağrıyı azalttığını ve daha kaliteli bir yaşama yol açtığını gösterdi. Ek olarak, kilo vermeye ve kan basıncını düşürmeye yardımcı olur. Soğuk duş almak, odaklanma ve zihinsel netliği korumamıza yardımcı olur, ek olarak kalbe ve beyne giden kan akışını da arttırır..
Soğuk duşun faydaları arasında kahverengi yağ hücrelerini arttırması vardır. Vücutta yüksek derece kahverengi yağ hücresi bulunması aynı zamanda daha fazla mitokondri demektedir.
Kahverengi yağ hücresi, yeni doğmuş ve kış uykusundaki memelilerde çokça bulunur. Aynı zamanda metabolik olarak aktif yetişkin insanlarda da bulunur, ama oranı insan yaşı ile ters orantılıdır. Öncelikli işlevi vücut ısısını düzenlemektir. Kasların titremesi ile üretilen ısıya ilave olarak Kahverengi Yağ Hücresi, ısıyı titreme hareketi yapmadan üretir.
Yukarıdaki resme baktığınızda kahverengi yağ hücrelerinde daha fazla mitokondri bulunmaktadır. Mitokondriler vücudumuzdaki enerjinin üretilmesinde görev alır ve sağlıklı mitokondri bir çok hastalıktan bizi korur. Mitokondriler enerjimiz arttırır, sportif faaliyeti destekler, beynimizi daha iyi kullanmamızı sağlar. Böylece bilişsel olarak çok daha güçlü oluruz. Zihinsel yorgunluk daha az olur ve beynimizde öğrenme ile ilişkilendirilen hipokampüs bölgesi daha enerji alabilir.
Yüksek kahverengi yağ hücreleri vücut ısısını arttırmak glikozu kullanır.(kaynak) ne kadar yüksek kahverengi hücresi varsa o kadar glikoz kullanılır ve metabolizmamız olumlu etkilenir.
Vücut soğuk ile temas ettiğinde adrenalin bezleri uyarılır ve:
- Dopamin
- Norepinefrin
miktarlarında artış gözlemlenir. Böylece kendimizi daha tetikte, zinde ve odaklanmış hissederiz. Bu konuda, çok güzel bir araştırma var. Hem de Türkiye’ de
Tirozin, dopamin sentezinde önemli rol oynadığını biliyoruz. Soğuk duşun Tirozin enzimini arttırdığını gösteriyor.. İlgili araştırmaya gitmek için BURAYA tıklayın.. İnsanlarda dopamin eksikliği çoğu zaman depresyonla ilişkilendirilir.
Soğuk stresi simpatoadrenal sistemde katekolamin sentez ve salınımını arttırmaktadır. Kronik soğuk stresinin beyin, adrenal bez,
kalp gibi çeşitli dokularda Tirozin Hidroksilaz sentezinde değişiklikleri indüklediği, böylece TH enziminin aktiviyesini
mRNA ve protein miktarını önemli ölçüde arttırdığı bildirilmiştir.
Dopamin eksikliğinin ve dopamin sentezinin artmasının depresyonu azaltmada nasıl yardımcı olabileceğini anlamak için, bu nörotransmitterlerin nasıl ilişkili olduğunu anlamamız gerekiyor. Dopamin, öncelikle ödül sistemi için kullanılan bir nörotransmiterdi. Soğuk duş almak dopamin miktarını %200 oranında arttırır.
Ek olarak dopamin eksikliğini azaltmak ve dopamin sentezi arttırmak için L-Tirozin amino asidi tercih edebilirsiniz. Buna ek olarak dopamin reseptörleri için “N-asetil-Karnitin” kullanımı da yer yer öneriliyor.
İlginizi çelebilir: Tirozin nedir ve faydaları nelerdir?
Soğuk Duş ile Kan Dolaşımı Nasıl Hızlanır?
Kan dolaşımını arttırmak sağlımız için çok önemlidir. Yüksek kan dolaşımı besinlerin kaslara ve hücrelere nüfuz etmesini kolaylaştıracaktır.
Sağlıklı bir kan dolaşımını desteklemek için soğuk duş alabilirsiniz. Soğuk duş almak vücut ısımız değiştireceğinden dolayı bedenimiz daha fazla çalışmak zorunda kalacaktır. Bu sebepten soğuk duş almak dolaşım sistemini destekleyebilir.
Kan dolaşımı aynı zamanda nitrik oksit üretimi ile alakalıdır. Doğal yoldan veya gıda takviyeleri yoluyla nitrik oksit arttırmak içi belirli yöntemler vardır. Nitrik oksit üretiminin faydaları arasında:
- Kan dolaşımı arttırmak
- Protein sentezini geliştirmek
- Yorgunluğun azaltılması
- Kas ağrılarının azaltılması
gibi faydaları bulunmaktadır.
İlginizi çekebilir: Nitrik oksit nedir vücutta nitrik oksit nasıl arttırılır ?
Soğuğun kas ağrılarının azaltılmasında ve inflamasyonu azaltmasında faydası da bulunmaktadır.
Soğuk Duş Bağışıklık Sistemini Güçlendirir mi?
Soğuk duş bağışıklığı güçlendirir. Beyaz kan hücreleri bağışıklık sistemini için savaşçı hücrelerdir ve soğuk duş beyaz kan hücrelerinde artış sağlar. Ek olarak araştırmada soğuk duş almanın bazı kanser türlerine karşı fayda sağladığı görülüyor. (kaynak)
Araştırmacılar, Soğuk duş almanın:
- Bağışıklık sisteminizi güçlendirebileceğini
- Sizi hastalıklara karşı daha dirençli
hale getirmede yardımcı olduklarını bulmuşlardır.
Soğuğa karşı vücudumuz adapte olduğunda daha güçlü hale gelir ve bağışlık sistemi gelişir. Bağışıklık sistemi için tek soğuk duş değil, bunların yanında sağlıklı beslenmeli, spor yapmalı, stresten uzak durmalı ve iyi uyumalıyız.
Bağışıklık sistemini güçlendirmek için ayrıca
- Yeterli miktarda C vitamini almak
- D vitaminini yüksek tutmak
- Çinko seviyesi
- Glutamin
- Probiyotikler
gibi değerlere dikkat edilmelidir. Buna ek olarak bağışıklık sistemini tehlikeye sokacak aşırı ağır egzersizlerde yapılmamalıdır.
Bağışıklık sistemini geliştirmek için yöntem arıyorsanız yazımızı okumanızı öneririz.
İlginizi çekebilir: Bağışıklık sistemini nasıl güçlendirilir?
Soğuk Duşun Zihnimize olan Faydaları
Soğuk duş, üretkenliğini artırmak isteyenler için popüler bir trend haline geldi. Soğuk duş almak sizi akut stres durumuna sokar. Akut stres sonucu vücudunuzun canlanmış ve odaklanmış hissetmesine neden olabilir. Çalışmalar, beynin soğuk duş sırasında dopamin salgıladığını göstermiştir.
Bu nedenle günlük enerjimiz artar ve kendimizi daha motive ve enerjik hissedebiliriz. Birçok insan soğuk duşun günlük duygu durumunu olumlu şekilde etkilediği söylemektedir.
Bunun yanında dopamin artışını tetiklemek, günlük enerjimizi maksimize etmek için bazı stratejiler de uygulayabiliriz. Bunların başında, dopamin reseptörünün çalışmasına zarar veren, bağımlılık yaratan maddeleri hayatımızdan çıkarmakla başlayabiliriz. Dopamin reseptörlerine zarar veren maddeler arasında:
- Nikotin
- Alkol
- Uyuşturucular
- Kronik Pornografi
- Şekerli besinler
- Oyun bağımlılığı
gibi aktiviteler dopamin reseptörlerini duyarsız hale getirmekte ve aynı aktivite zamanla aynı zevk vermemektedir. Dopamin reseptörlerin onarılması, küçük şeylerden zevk almak, enerjimizi arttırmak için faydalı olabilecek stratejilerde vardır. İç disiplin ile gerçekleştirip uyguladığımızda olumlu alışkanlıklar bize hem işlevsel fayda sağlayacak ( daha sağlıklı olma, daha az bedensel acı çekme, işte başarılı olma, enerji artışı vb.) hem de, çevredeki insanlara daha iyi örnek olmamızda destek sağlayacaktır. Dopamin, serotonin ve diğer mutlu beyin için gerekli olan hormonların salınımı arttırmak için kullanabilecek stratejiler şöyledir:
- Antrenman yapmak
- Her gün düzenli 5 dakika bile olsa meditasyon
- Nefes egzersizleri ( stres yönetimi)
- Yoga ( esneklik )
- Soğuk duş
- Aralıklı Oruç
- Magnezyum, Çinko, Tirozin, NAC, Vit C, B1
- Günlük tutmak ( olumlu durumları her gün not almak )
İlk başlarda yukarıdaki stratejiler zevk vermeyebilir ve anlamsız gelebilir. Örneğin meditasyon 8 haftalık bir zaman diliminde faydasını göstermeye başlayabilir. Soğuk duş buna nazaran anlık etkisini gösterebilir ama kimisi için daha zordur. Aynı şekilde yukarıdaki stratejiler uzun vadeli bir yatırımdır ve alışkanlık haline gelene kadar, sonuçları düşünmeden minik adımlarla yapılmalıdır.
Bir anda 1 saatlik meditasyon yerine, günde 5 dakikalık meditasyon yapmanız ve bunu sürekli yapmanız, alışkanlık oluşturmada büyük faydalar sağlar.
Örneğin zorlu şartlara maruz kalındığında vücudumuz kendini zorlu şartlara adapte edebilmek için gelişir. Soğuk duş, Wim Hof nefes egzersizi, antrenman yapmak vücudumuza ilave bir stres yaratır ve bu durumla daha iyi başa çıkabilmek için vücudumuz kendini geliştirir.
Soğuk duş irade gücümüzün arttırılmasında fayda sağlar. Kim kendi isteğiyle konfor alanını bozmak ister ki? Birçok insan için soğuk duş katlanılması zor bir durumdur. Zamanla irademizi bu zorlu koşula adapte ederek geliştirebiliriz. Aynı aralıklı oruç tutmak gibi zamanla soğuk duş almak daha kolay hale gelir ve soğuğa karşı duyarlılığımız azalır.
Soğuk Duş Kaç Kalori Yaktırır?
Spesifik bir kalori tahmini yoktur. Soğuk duş kahverengi yağ hücrelerini arttırır böylece yağ yakımı desteklenir. İyi bir yağ yakımı olması için metabolizmamızın iyi çalışması gerekmektedir. Ayrıca düzenli spor yapmak, arada bir oruç tutmak, sağlıklı takviyeler kullanmak fayda sağlayabilir.
Soğuk duş sırasında vücudumuz glikojenleri daha iyi kullanır. Hızlı enerji kaynağı olan bu glikojenler, vücudumuzun ıssını arttırmak için büyük fayda sağlar.
Soğuk Duş Kaç Dakika Alınmalı?
Kesin bir cevap yok. Soğuk duşun süresi bireysel tercihlere ve soğuğun şiddetine bağlıdır. Genel olarak, dolaşımı, sinir sistemi işlevini, bağışıklık işlevini, kan basıncını ve kalp atış hızını iyileştirmeye yardımcı olan istenen sonuçları elde etmek için 10 ila 15 dakika arasında soğuk bir duş tutulmalıdır.
Soğuk Suyla Banyo Yapmak Hasta Eder mi?
Soğuk suyun hasta ettiği efsanelerden biridir. Tabi ki bu gidip buza atlayın demek değildir. Yavaş yavaş soğuk suya adapte edebilirsiniz. Ellerden, ayaklardan başlarsınız. İnsanlar genellikle buz gibi soğuk suda ıslanmanın onları hasta edeceğine inanır, ancak bilim aksini kanıtlamıştır. Aslında, soğuk suyun bağışıklık üzerinde faydaları da vardır. Gene de, belirli yaşın üzerindekiler, bir anda bedenlerini zorlamamalı.
Peki, Soğuk Su içmek Kalori Yakar mı?
Soğuk su içmek vücut ısısını düşürmeye yardımcı olabilir ve hatta terlemeye neden olabilir. Ayrıca dehidrasyonu önlemek için iyi bir yoldur. Kalbinize herhangi bir olumsuz etkisi olmadan soğuk su içmek mümkündür. Soğuk su içildiğinde, vücut kendi vücut ısısını dengede tutabilmek için metabolizmadan yardım alacaktır.
Kahverengi Yağ Dokusu Neden ısı Üretir?
Kahverengi yağ dokusu, vücudunuzun ısınmanın doğal bir yolu olarak ısı üretmesine yardımcı olan bir yağ türüdür. İnsanlar, bej veya brite hücreleri olarak adlandırılan küçük, yuvarlak, düz tepeli hücreler şeklinde kahverengi yağ dokusuna sahiptir. Esas olarak boyun, sırt ve yanlarda bulunur. Eksik miktarda kahverengi yağ hücresi, obezite ve diyabetle ilişkilendirilmiştir çünkü çok fazla beyaz yağ hücresi sizi rahatsız edebilir.
Soğuk Duşun Zararları
Genel olarak kısa süreli soğuk duş güvenli olsa da bazı kişiler dikkatli olmalıdır.
Aşırı şok bir şekilde soğuğa maruz kalmak riskli olabilir. Bunun yanında kronik soğuk vücudumuza olumsuz etkilerde bulunur.
Kalp hastaları aşırı soğuğa maruz kalmaktan kendini korumalıdırlar.
