Zerdeçalı bitkisini duymayan kalmamıştır. Diğer adı da “Hint safran”ı olarak bilinen zerdeçal bitkisini tanıyacağımız bir yazı dizisi.
Zerdeçal üzerinde yapılan kapsamlı ve kaliteli araştırmalar zerdeçalın beyin ve bedene bir çok faydası olabileceğini belirtiyor.
Zerdeçal Besin Değeri
Zerdeçal yapısı itibariyle potasyum yönünden zengindir. Bir çorba kaşığı zerdeçalda 200 mg potasyum bulunmaktadır.
- Zerdeçal manganez ihtiyacının %26’sını karşılar.
Esas olarak zerdeçal direk besin değeri açısından değil, sağladığı korucu etken maddeleri için tercih edilir.
Nasıl Tüketilir?
Kültürümüzde yavaş yavaş yer edinmeye başlayan zerdeçal baharatı bir çok şekilde kullanımı gerçekleşiyor
- Baharat olarak tat ve aroma vermek için etlerde
- Salatalara yapılan karışımlarda
- Renk değişimi istediğinin herhangi bir besinde( sarı rengi verir.)
- Çorbalarda
- Bal zerdeçal meşrubat şeklinde içilebilir
Bunun yanında zerdeçalı yoğurta karıştırıp da tüketebilirsiniz. Zerdeçal biraz güçlü bir baharat olduğu için kullanırken yemeğin tadını kontrol ederek devam etmenizi öneririz.
Faydaları Bitmek Bilmiyor!
Kısaca zerdeçalın faydalarından bahsetmek gerekirse;
- Kanser hücrelerinde savaş
- Beyin sağlığına destek
- BDNF proteini arttırarak hafızayı geliştirmek
- Enflamasyon karşıtlığı sebebiyle ağrı kesici
- Mitokondriyi destekler
- Eklem ağrılarına iyi gelir
- Karaciğeri destekler.
Zerdeçal aslında holistik bir bitkidir. Zerdeçalın faydalarını tek bir kategoride sıralayamayız. İnflamasyonu azaltması ve BDNF proteini tetiklemesi zerdeçalın en ikna edici faydalarından biridir. İnflamasyonu desteklemek konusunda yapabileceğiniz başka uygulama ise aralıklı oruçtur.
İlginizi çekebilir: Aralıklı oruç modelleri 6 adet örnek
Bir çok hastalığın genel sebebinin inflamasyon olduğu düşünülünce zerdeçal tüketiminin sağladığı faydalar gene gün yüzüne çıkıyor.
1- Kurkumin içeriyor.
Kurkuminin tıbbi olarak faydaları vardır.
Hindistan’da kullanılan bu bitki zamanla dünyaya yayıldı. Bu bitki o zamanlarda araştırmacılar ilgisini çekti ve bu konu üzerinde araştırmalar derinleşti. Bilim adamları gerçekten de çok ilgi çekici şeyler buldu.
Zerdeçalı incelediğimizde içerisinde önemli etken maddeleri buluyoruz. Bunlardan biri curcuminoids dediğimiz etken maddeler. Bunların arasında “Curcumin” araştırmacıların dikkatini çekmiş durumda.
Curcumin esas olarak ayıklanması zor bir madde. Bu etmen madde araştırmacıları baya bir uğraştırmış. Ayrıştırılsa bile düşük bir emilime sahip. Bundan dolayı bazı firmalar lipozamal formlarını çıkarmıştır. Bir takım araştırmalar ise karabiberle birlikte tüketilmesi önerilir. Daha önce bilmeyen varsa karabiber zerdeçalla birlikte curcuminin emilimini arttırıyor.
Bunun yanında baharat olarak zerdeçalda curcumin miktarı nispeten azdır. Ortalama zerdeçalın %3’ünü curcumin oluşturur. Yani elimizdeki kaynakta düşük oranda curcumin var.
Fakat iyi haber bir çok araştırmada zerdeçal ekstresi kullanılmış. Ortalama 1.000 mg üzeri zerdeçalla güzel sonuçlara ulaşılabilir. Ayrıca bahsettiğimiz karabiberde bulunan piperin maddesimi curcumin emilimi ciddi oranda arttırıyor.
Ha eğer gerçekten de ben curcuminin tam olarak faydasından yararlanmak istiyorum diyorsanız curcumin takviyesi almalısınız. Curcumin alacaksanız da en iyisi yemekten sonra almalısınız çünkü curcumin yağda çözünen bir maddedir.
2-İnflamasyon Azaltıcı
inflamasyon doğal olarak hepimizin başına geliyor. Vücudumuz her gün inflamasyon üretiyor.
Kronik bir şekilde enflamasyon olursa gerçekten sağlığımız tehlikeye giriyor. Yorgunluk, halsizlik, mitokondriyel bozukluklar, romatizma sorunları hatta kanser gibi bir çok problem kronik inflamasyon sonucu başımıza geliyor.
Spor yaparken akut inflamasyona maruz kalırız. Akut inflamasyon bize fayda bile sağlayıp geliştirirken kronik inflamasyon bunun tam tersi etki yaratır.
Zerdeçalin içinde bulunan curcumin gerçekten de tam bir enflamasyon karşıtı bir ürün. Hatta o kadar ki bir çok araştırmada benzeri ilaçlar kadar etkili olduğu belirtilmiş.
Curcumin enflamasyona sebep olan NF-kB molekülünü bloke eder. Bu molekül gene enflamasyonla ilgili sinyaller veren ve bir çok kronik hastalığın tetikleyicisi olarak adlandırılan bir moleküldür.
Enflamasyon konusunda uzunca konuşabiliriz. Enflamasyon konusu ilginizi çektiyse lütfen aralıklı oruç yazılarına geri dönün, çünkü enflamasyonla savaşta aralıklı oruç gerçekten fayda sağlayabilir.
İlginizi çekebilir: Aralıklı Oruç tutmak zor mu?
3-Antioksidan Kapasitesi Artırabilir.
Daha fazla antioksidan, daha fazla enerji
Hepimiz antioksidanları duyduk. Kah yaşlılık karşıtı, kah hücre yenileyici. Zararlı serbest radikaller bizim hücrelerimize saldırarak yapısını bozar ve bu da bir çok hastalığa davetiye çıkarır. Enerji üretiminde kritik önem taşıyan mitokondriler bu tarz bir saldırı karşısında yeterli enerji üretmekte zorlanır ve bütün enerji sistemi hasar görür.
Yeterli antioksidan olmadığı için bir çok yönden zarar görürüz. Bu serbest radikaller akıllıca davranarak proteinlerin ve DNA’nın yapısına girerler ve istenmeyen sonuçlar doğururlar. Bu noktada yeterli antioksidan miktarı bizi bu tarz istenmeyen durumlardan korur.
4- Beyin Sağlığınızı Korur
Zerdeçal BDNF proteini arttırarak beyin sağlığınız korur.
Eskiden 25 yaşından sonra beynimizin adeta yok olduğu, beyin hücrelerin ise yeniden büyüyemediğini düşünüyorduk. Size maalesef kötü bir haber, beynimiz sürekli hücresel fonksiyonlarını geliştirebiliyor. Hem de bunu her yaşta yapıyor. Burada kritik önemli olarak bir protein var, adı BDNF.
Beyin nöronları çevresel koşullara göre yeni bağlantılar üretebiliyor. İşte bu bağlamda bu proteine ihtiyacımız var.
Bir çok beyin hastalığında başta Alzheimer ve dahası bu BDNF proteinde azalma meydana geliyor. Depresyonda olan insanlarda BDNF hormonunun azaldığı görülmüş. BDNF doğal yoldan tetiklemek beyin sağlığımız için çok büyük faydalar sağlayacağı aşikar . Bu arada BDNF üretiminde en etkili diyet programlarından biri de ketojenik diyettir. Bu kadar her şeyin birbiri ile bağlantılı olması şaşırtıyor biliyorum.
İlginizi çekebilir: Ketojenik diyet nedir?
Curcumin kullanımı BDNF üretiminde gerçekten faydalı olduğu ve arttırdığını gözlemliyoruz.
Curcumin ayrıca hafızayı güçlendirmeye yardımcı olabilir. Bunun yanında curcumin dopamin miktarında artışa ve 5-HT reseptörlerinde iyileşmeye de destek sağlayabilir. Şimdilik bunlar üzerinde araştırmaya ihtiyaç var ama beynimize gayet yardımcı olduğunu unutmayın.
5- Kalp Hastalığı Riskini Azaltabilir.
Kalp hastalığı denilince basit bir şeyden bahsetmiyoruz. Kalp hastalığı bir numaralı dünyadaki ölüm sebeplerinin başında gelmektedir.
Zaten bir çok araştırma bunun sebeplerini bulmaya çalışıyor. Bu insanlar neden kalp krizi geçiyor ? Kimileri yağlara, kimileri şekere, kimileri strese ve bir çok faktöre yorabiliyor.
Tek başına curcumin faydalı olmasa da, curcumin kullanmak kalp hastalıkları riskinizi azaltabilir.
Kalp hastalığında “endotheliumin” doğru çalışmaması dediğimiz bir bölgenin risk faktörü oluşturduğunu belirtiliyor. Curcumin kalp hastalığında faktör olan bu duruma karşı yardımcı olabilir. Bunun dışında curcumin enflamasyonu azalttığını belirtmiştik.
Bir araştırmada ise 4gr curcumin kullanımının (yüksek bir orandır.) kalp damar ameliyatından sonra risk faktörünü azalttığını belirtiliyor.
Zerdeçal tüketiminin faydalı olduğuna ikna olduğumuza göre, zerdeçal ekstresi alıp almamak veya curcumin tabletleri alıp almamak size bağlı. Bu tarz durumlarda lütfen doktorunuza danışın. Buradaki açıklamalar, kesin bir niteliğe sahip değildir.
5- Kanser Riskini Azaltabilir
Kontrolsüz bölünen hücreler kanserin temel sebeplerinden biridir. Zerdeçal tüketimi kansere karşı önleyici etkiler yaratabilir. Hayvan denekleri üzerinde yapılan araştırmalarda curcuminin tümörlerin büyümesini engelleyici etkisini bulmuşlar.
Bu araştırmalar hayvanlar üzerinde yapılmıştır. İnsanlar üzerinde araştırılan bir araştırmada özellikle sindirim kanallı kanser türlerine karşı curcumin faydalı olabilir. 30 günlük bir araştırmada 4 gram curcumin kullanımının hasarlı dokulara karşı %40 faydalı olabileceğini belirtmiştir.
6- Alzheimer’s hastalığı
Alzheimer’s gittikçe popülerleşmeye başlayan nörolojik hastalıklardan biri haline gelmeye başladı. Maalesef bu hastalığın bilinen bir tedavisi yok.
Beyinde hasarlar oluşturan bu hastalık için size iyi haber: curcumin fayda sağlayabilir. Curcumin beyin bariyerini geçebildiği için beyin hücrelerini koruyucu bir yanı vardır. Bunun yanında BDNF proteini arttırdığı için sinapsların daha iyi bağlanması ve yeni beyin hücrelerin üretilmesi gibi çok önemli değişiklikler meydana getirir.
Alzheimer’s hastalığı hakkında bir bilgimiz de enflamasyonun bu hastalık riskini arttırdığı yönündedir. Enflamasyonu kontrol edilebilir hale getirebilmek bizim için bir çok faydaları da beraberinde getirir.
Alzheimer’s hastalığında proteinler amyloid plaklar dediğimiz bir şekilde beyinde birikir. Beyinde biriken bu plakların temizlenmesinde Curcumin fayda sağlayabilir.
Bu konu üzerinde daha fazla araştırma ve kanıt gerekli olduğunu unutmayın. Gene de Zerdeçal ve Curcuminin önü açık duruyor.
7- Depresyonla Savaşır
Curcumin üzerinde yapılan araştırmalarda en çokta benim dikkatimi çeken depresyona olan faydaları hakkında.
Bir takım araştırmalar bunu enflamasyonun azalmasına, bazıları ise beyindeki nörotransmitterlerin daha iyi çalışmasına bağlıyor. 60 kişilik araştırmada denekler 3 gruba ayrılıyor. Bir grup çok bilinen ve popülerliği bir zamanlar çok olan prozac, bir diğer grup curcumin, sonraki grup ise curcumin + prozac kullanılıyor.
Prozac hakkında bilgi sahibi değilseniz, prozac depresyondaki bireylere yazılan bir ilaçtır. 6 haftalık ölçüm yapılıyor. Prozac kullananlar ile curcumin kullananlar benzer etkiye sahip olduğu ama prozac + curcumin kullananların daha iyi sonuç aldığı sonucuna varılıyor.
Bu araştırma küçük bir araştırmadır ve direk kanıt niteliğinde değildir. Araştırmaya göre curcumin anti depresanlar kadar efektif olduğu konusunu belirtiyor.
Bir çok teorisyen ve araştırmacı biraz önceki bahsettiğimiz BDNF ile depresyon arasında pozitif korelasyon gözlemliyor. Depresyondaki bireylerde BDNF düşük seviyede çıkıyor. Bundan dolayı egzersiz yapmak, aralıklı oruç tutmak BDNF seviyesini arttırdığı için bizi iyi hissettiriyor.
Curcumin BDNF üretimi tetikliyor ve daha iyi hissetmemizi sağlıyor. Buna ek olarak bazı durumlarda Dopamin ve Seratonin üzerinde olumlu etkilere sahip olduğu gözlemlenmiş.
Zerdeçal günlük ne kadar tüketilmeli ?
Çorbalara 1 çay kaşığı zerdeçal koyabilirsiniz.
Bal ile 1 tatlı kaşığı zerdeçal şeklinde de kullanılabilir.
Spesifik faydalarından yararlanmak için kaşık kaşık zerdeçal tüketmek yerine etken madde curcumin takviyesi kullanabilirsiniz.
Zerdeçal bir çok faydası olan ve geleneksel olarak da kullanılan bir bitkidir. İçerisinde bulunan polifenoller bir çok bakımdan fayda sağlar. Üzerinde en çok araştırma yapılmış zerdeçalın etken bileşeni ise “curcumin”dir. Zerdeçalın biyolojik yararını karabiber arttırdığı için mutlaka karabiberle tüketmeye çalışın.