Diz protezi, ağrı ve hareket kısıtlılığı yaşayan hastalarda uygulanan cerrahi bir tedavi yöntemidir. Genellikle ileri evre kireçlenme, romatoid artrit veya eklem bozuklukları nedeniyle tercih edilir. Diz protezi ameliyatı amacı, hastanın yaşam kalitesini artırmak ve ağrısız şekilde günlük aktivitelerine dönmesini sağlamaktır.
Diz Protezi Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılır?
Diz artroplastisi, diz ekleminde ciddi hasarların oluştuğu durumlarda uygulanır. Diğer tedavi yöntemlerinin artık etkili olmadığı hastalarda tercih edilir. Eklem bozuklukları ameliyatın en sık nedenlerindendir. Kalıtsal diz deformiteleri de bu nedenler arasında yer alır. Bu hastalıklar, zamanla diz eklemindeki kıkırdağın aşınmasına yol açar. Böylece kemikler birbirine sürtünür ve şiddetli ağrılar ortaya çıkar.
Hastalar genellikle yürürken, merdiven çıkarken veya oturup kalkarken artan ağrıdan şikâyet eder. Bazı durumlarda diz eklemi şişer ve hareket açıklığı azalır. Ayrıca dizde şekil bozukluğu gelişebilir. Eğer ağrılar istirahat halindeyken bile devam ediyorsa bu ciddi bir durumdur. Gece uykusunu bölen ağrılar ve günlük yaşam aktivitelerini kısıtlayan durumlarda diz protezi gündeme gelir.
İlaç tedavileri, fizik tedavi uygulamaları ve enjeksiyonlar bazı hastalarda fayda sağlayabilir. Ancak bu yöntemlerle ağrı ve hareket kısıtlılığı kontrol altına alınamıyorsa cerrahi müdahale kaçınılmaz hale gelir. Dizdeki yapısal bozukluklar ilerleyip bacak eksenini bozduğunda da ameliyat önerilir. Bu durum zamanla kalça, bel ve ayak bileği gibi diğer eklemlerde yük dağılımını olumsuz etkiler.
Diz protezi ameliyatı, özellikle ileri yaşta ve yaşam kalitesi ciddi biçimde düşen hastalarda başarılı sonuçlar verir. Uygun adaylarda operasyon sonrası ağrısız yürüyüş ve dengeli hareket mümkündür. Böylece hastalar aktif bir yaşama geri dönebilir.
Diz Protezi Ameliyatı Kimler İçin Uygundur?
Diz protezi ameliyatı, diz ekleminde ileri derecede kireçlenme ve ağrı yaşayan hastalar için uygun yöntemdir. Bu kişilerde genellikle yaşam kalitesi belirgin şekilde düşmüştür. İlaç tedavisi, fizik tedavi veya eklem içi enjeksiyonlar artık yeterli fayda sağlamaz. Bu nedenle ameliyat gündeme gelir. Hastalar yürümek, merdiven çıkmak ya da oturup kalkmak gibi basit hareketlerde bile ağrı hisseder.
Operasyon genellikle 60 yaş üzerindeki bireylerde uygulanır. Ancak bazı hastalarda daha genç yaşta da gerekebilir. Romatoid artrit, travma sonrası eklem hasarı veya kalıtsal diz bozuklukları neden olabilir. Burada belirleyici faktör yaş değil, eklemdeki hasarın boyutudur. Ağrının hastanın günlük yaşamını ne kadar etkilediği de önemli bir kriterdir.
Diz protezi, istirahat halindeyken bile ağrısı süren kişiler için önerilir. Gece uykusu bölünen ve yürüme mesafesi azalan hastalar ameliyat için uygun adaylardır. Ayrıca dizde şekil bozukluğu veya bacak eğrilmesi gibi durumlar da cerrahi ihtiyacını artırır. Bu hastalarda eklem kıkırdağı neredeyse tamamen aşınmıştır. Diz fonksiyonlarını geri kazandırmak için cerrahi müdahale gerekir.
Aşırı kilo, protezin ömrünü olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle ameliyat öncesinde kilo kontrolü tavsiye edilir. Kalp, tansiyon veya şeker hastalığı gibi kronik rahatsızlıkları olan kişilerde ise detaylı tıbbi değerlendirme yapılır. Uygun hasta seçimi ve doğru cerrahi teknikle başarı oranı oldukça yüksektir. Dikkatli bir rehabilitasyon süreciyle diz protezi ameliyatı, hastalara ağrısız ve aktif bir yaşam sunar.
Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Diz protezi ameliyatı, diz ekleminde kıkırdak ve kemik yüzeylerin ciddi hasar gördüğü durumlarda uygulanır. Ameliyatın amacı, ağrıyı ortadan kaldırmak ve hastaya normal diz fonksiyonlarını geri kazandırmaktır. İşlem, genellikle genel ya da spinal anestezi altında yapılır. Ortalama ameliyat süresi 1,5 ila 2 saat arasındadır.
Cerrahi işlem sırasında, diz ekleminin ön kısmında yaklaşık 10–15 cm uzunluğunda bir kesi yapılır. Hasar görmüş kıkırdak dokular ve kemik yüzeyler dikkatlice temizlenir. Daha sonra femur (uyluk kemiği) ve tibia (kaval kemiği) uçlarına uygun şekilde şekil verilir. Bu yüzeylerin üzerine protez parçaları yerleştirilir. Bu parçalar, doğal diz ekleminin hareketini taklit edecek şekilde tasarlanmıştır.
Bazı durumlarda diz kapağının altına da özel bir plastik yüzey yerleştirilir. Protezler genellikle kemik çimentosu ile sabitlenir. Ancak bazı hastalarda, kemik dokusunun yapısına göre çimentosuz protezler de kullanılabilir. Ameliyat tamamlandıktan sonra dikişler atılır ve diz özel bandajlarla sarılır.
Ameliyat sonrası hastalar genellikle birkaç gün içinde ayağa kalkabilir. Fizyoterapi ve egzersizler, diz hareketlerinin geri kazanılmasında büyük önem taşır. Erken dönemde yapılan rehabilitasyon, protezin uzun ömürlü olmasını ve dizin daha stabil hale gelmesini sağlar. Ortalama iyileşme süreci 6 ila 12 hafta arasında değişir.
Doğru cerrahi teknik ve deneyimli bir ekip ameliyatın başarısını artırır. Hastanın ameliyat sonrası uyumu sayesinde diz protezi güvenli ve etkili bir tedavi yöntemi olur. Bu operasyon sayesinde hastalar ağrısız ve aktif bir yaşama yeniden kavuşabilir.
Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Süreç Nasıldır?
Diz protezi ameliyatı sonrası süreç, ameliyat kadar önemli bir dönemdir. Bu süreçteki en temel hedef, dizin yeniden hareket kazanması ve hastanın ağrısız bir şekilde günlük yaşamına dönmesidir. Ameliyatın ardından hastalar genellikle 2 ila 4 gün hastanede kalır. İlk günlerde ağrılar kontrol altına alınır ve bacak dolaşımını artırmak için hafif egzersizler başlatılır.
Fizyoterapi, ameliyat sonrası iyileşmenin en kritik aşamasıdır. Genellikle ameliyattan sonraki ilk 24 saat içinde hasta ayağa kaldırılır. Uzman fizyoterapist eşliğinde diz bükme, düz bacak kaldırma ve yürüme egzersizleri yapılır. Bu egzersizler, kas gücünün korunmasına ve protezin çevresindeki dokuların güçlenmesine yardımcı olur. İlk birkaç hafta baston veya yürüteç desteğiyle yürümek gerekebilir.
Ameliyattan sonraki dönemde dikişlerin iyileşmesi 10 ila 15 gün sürer. Şişlik ve hafif morluklar normaldir ve zamanla azalır. Soğuk kompres uygulamaları ve bacakları yüksekte tutmak, ödemin azalmasına yardımcı olur. Hastalar genellikle 6 ila 8 hafta içinde günlük aktivitelerine dönebilir. Ancak tam iyileşme süreci 3 ila 6 ay arasında değişir.
Bu dönemde merdiven çıkma, çömelme veya ağır yük taşıma gibi hareketlerden kaçınılmalıdır. Düzenli kontrollerle protezin durumu takip edilir. Ayrıca doktor önerilerine ve egzersiz programına uyum göstermek, uzun vadede protezin ömrünü uzatır.
Diz protezi ameliyatı sonrası süreç sabır gerektiren bir dönemdir. Ancak doğru rehabilitasyon ve dikkatli bakım ile hastalar ağrısız, güçlü ve hareketli bir yaşam sürebilir.