Uyku alışkanlıkları genel sağlığımıza önemli bir katkıda bulunur. Tipik bir yetişkinin gece başına 8-9 saat uykuya ihtiyacı vardır (gezegendeki ortalama bir insanlar bundan yaklaşık 1,5 saat daha az uyumaktadır). Günümüzün hızlı tempolu toplumunda, gün içinde daha fazla ve daha az uyuma eğilimindeyiz, bu da daha uzun süreler boyunca uyanık kalmamıza neden oluyor. Bu durum bilişsel fonksiyonlarda azalma, yorgunluk, halsizlik gibi problemlere sebep olabiliyor.
Ufak bir istirahat veya yemek sonrası hafif bir kestirme. Öğlen uykusu ve şekerleme yapmak olarak da bir çok farklı kelimeleri kendinde barındıran ve yeni yöntem batınında dikkatini çekmiş durumda.
Kimileri ise “siesta” diyor, kimileri “nap” diyor, kimileri şekerleme diyor. Ne dersek diyelim eski geleneksel yöntemlerle yapılan bir çok şey yavaş yavaş bilim tarafından doğrulanmaya başlıyor.
Mesela geleneksel olarak şükür etmek insanların mutluluk katsayısını arttırdığını bir çok araştırmada gösteriyor. Geleneksel olarak duyduğumuz bir çok alışkanlık yavaş yavaş bilimsel yönlerden kanıtlanmaya başladı.
NAP Nedir?
Kısa süreli uyku olarak çevirebiliriz. Genellikle kısa uykunun bir çok insan faydasını görse de , eğer çok uzatılırsa gece uyku kalitesini etkileyebilir. Uygun süreyi tutturursak nap bize gün içerisinde çok fayda sağlayabilir.
NAP türleri nelerdir?
- Onarım için : Mesela 4-5 saat uyuduk ve uykumuzu alamadım. Gün içerisinde ufak bir şekerleme yaparak( uzun olmamak kaydıyla) eski enerjimize geri dönüyoruz
- Duygu durumu için: Buradaki amaç gün içerisinde kendimizi daha iyi hissetmek ve duygu kalitemizi arttırmaktır.
- Zorunlu: Herhangi bir hastalık durumunda yapmamız gereken çeşittir. İyileşebilmek ve onarım için faydalı olabilir. Yoğun egzersiz durumlarındaki dinlenmeler buna dahildir.
Ne Kadar Süre Boyunca “Nap” Yapmalıyım?
insanların uyku aşamalarına girme süreleri değişiklik gösterebilir. Araştırmacılar 5 dakikalık NAP yapmanın çok kısa bir süre olduğunu ve 30 dakika üzerinin ise derin uykuya girmeye faydalı olabileceğini söylüyor. Düşük beyin dalgası (DELTA) sonucu uzun süre nap yapmak faydalı olsa da, aşırı abartılması durumunda gece uykusuzluk yaratabilir.
NAP Yapmak Gerçekten Faydalı mı?
Nap yapmak faydalıdır ama bir çok faktöre bağlıdır. Sabah iyi bir uykudan uyandığımızda uykuya doyma noktamız yüksekte başlıyor. Hava karardıkça yavaş yavaş uyku ihtiyacımız ve arzumu artıyor.
Nap yapmak bu esnada biriken uyku ihtiyacının giderilmesi sonucu işte veya yaptığımız herhangi bir şeyde verimliliğimizi arttırıyor. Daha tetikte oluyoruz ve enerjimiz artıyor.
- Uykusuzluk ihtiyacımızı karşılıyor (1)
- Öğrenme kapasitemizi arttırıyor. (2)
- Duygu durumunu destekliyor (3)
Özellikle NAP yapmak sürücüler için çok önemlidir. Uykusuzluk sebepli araç kazaları sıklıkla karşılaşıyor. Hatta trafik kazaların bir çoğu sürücülerin yeterli uyku alamamasından kaynaklı meydana geliyor. İyi bir uyku uyumak olası kazaları önlemek için çok önemlidir. Herhangi bir uzun geziye çıkmadan önce 20 dakikada bile olsa NAP yapmak bize fayda sağlayabilir.
Öğlen Uykusu Faydalı
İnsan vücudunun her iş günü arasında bir dinlenme periyoduna ihtiyacı vardır. Bu, vücudun aşırı çalışmasını önlemek ve optimum performansı korumak içindir. Vücut ayrıca rahatlama, iyileşme ve gençleşme için uykuya ihtiyaç duyar.
Vücudun kendini onarmasına, fiziksel stres ve zihinsel yorgunluktan kurtulmasına yardımcı olur ve bu nedenle işimizde veya hayatımızda daha iyi performans göstermemize yardımcı olur.
- Araştırmacılar öğlen şekerlemesi yapan kişilerde bilişsel skorlarda daha yüksek skor aldıklarını gözlemliyorlar.
- Öğlen uykusu için en iyi süre 1 ile 3 arası deniliyor.
- Bir çok araştırma nap yapmanın her yaştan insana fayda sağlayabileceğini belirtiyor.
Araştırmada öğlen uykusu yapan yaşlı bireylerin bilişsel fonksiyonlarında gelişme gözlemlemiş. Bu kişiler üzerinde yapılan puanlamada nap yapanlar daha yüksek skor almış. (4)
“İdeal olarak nap süreleri 1 ile 3 arası olmalıdır ve 10 ile 30 dakika arası değişmelidir.” deniliyor. Daha uzun nap sürelerinde özellikle 30 dakika ve üzeri öğrenme üzerinde yetkinlikler daha çok artıyor. Kısa süreli hafızdan Hipokampüs bölgesine daha çok bilgi aktarılıyor. Ama dediğimiz gibi 30 dakika ve üzeri uyku gece uykusunu bölebilir.
SONUÇ:
Uykunun performansımız üzerindeki etkileri hakkında çok fazla araştırma var. Bazı araştırmalar, yorgun olduğumuz bir günde daha fazlasını yapabileceğimizi göstermiştir. Diğerleri, çalışmadan önce en az birkaç saat uyumanın daha iyi olduğunu göstermiştir, çünkü odaklanmamıza ve net bir şekilde düşünmemize yardımcı olacaktır.
Özellikle kısa nap süreleri gerçekten fayda sağlayabilirler. Uykunuzu alamadığınız günlerde 20 dakikalık nap yapmanın kimseye zararı olacağınız sanmıyoruz. Ayrıca nap yapmak stres hormonunun verdiği tahribatı gidermeye destek olur.