Yağlar, vücudumuzda enerji üretimi, vitaminlerin emilimi ve işlenmesi için ihtiyaç duyulan organik bileşiklerdir. Ayrıca sinir uyarılarının iletimi, hücre zarlarının oluşumu ve hormon süreçleri için hayati önem taşırlar. Yağlar olmadan, vücudunuz genel sağlığınız için gerekli bir yağ asidi ihtiyacını kaçıracaktır.
Bazı insanlar için tereyağı yemeklik yağdır. Tereyağı ile pişirmenin yemekleri lezzetli yaptığı inkar edilemez. Yağlar ilkel güdülerimizi harakete geçirip, bizi iyi hissetirir. Tereyağ doyurucu olduğu kadar sağıklıdır da.
Hangisinin size daha iyi ya da daha sağlıklı olduğuna karar veremiyor musunuz? Tereyağı ve zeytinyağı konusundaki uzun süredir devam eden tartışmayı sonlandıralım
Zeytinyağı Vs Tereyağı
Sağlıklı beslenme uzmanları , zaman zaman onunla yemek pişirmenin yanlış bir şey olmadığını söylese de, yemek pişirirken birincil yağ kaynağınız olduğunu yeniden düşünmek isteyebilirsiniz, bunun yerine zeytinyağı yerine tüketebilirsiniz.
- Tereyağı, ghee ve zeytinyağı şüphesiz sağlıklı yağ kaynaklarıdır. Hem tereyağı hem de zeytinyağı kalori açısından benzerdirler, 1 yemek kaşığı başına 100’den fazla kaloriye sahiptir.
- Tereyağı hayvansal ürünlerden yapılırken zeytinyağı bitkiseldir.
- Tüm zeytinyağları eşit yaratılmamıştır ve hasat edilmeleri ve preslenmeleri büyük ölçüde farklılık gösterir. Zeytinyağı seçerken yakın zamanda hasat tarihi olan yerli organik zeytinyağını seçmeniz gerekir. Öbür türlü sağlığa faydalarının hepsini almazsınız.
- Hamur kızartmada tereyağı yapmak için daha faydalıdır. Doymuş yağ olduğu için ısıya karşı daha dayanıklıdır ve daha az okside olur. Zeytinyağı marinelerde kullanılabilir.
- Zeytinyağının yanma noktası yaklaşık 210 santigrat derece iken, tereyağı yaklaşık 140 ile 150 derecede yanar.
- Yüksek ısı içeren herhangi bir şey için tereyağı veya hindistancevizi yağı gibi iyi bir doymuş yağ kullanmalısınız.
- İkisinin tatlarıda kendine özgündür. Birbirine benzemez.
Tereyağının Faydaları ve Avantajları
Tereyağı yaklaşık %80 yağdan oluşur ve geri kalanı çoğunlukla sudur.
Tereyağı, 400’den fazla farklı yağ asidi içeren tüm diyet yağlarının en karmaşıklarından biridir.
Doymuş yağ asitleri bakımından çok yüksektir (yaklaşık %70) ve makul miktarda tekli doymamış yağ asitleri (yaklaşık %25) içerir.
- Bağırsak florasına faydalı olduğu bilinen Tereyağındaki doymuş yağların yaklaşık %11’i , en yaygını bütirik asit olan kısa zincirli yağ asitleridir (SCFA’lar)
- Butirik asidin bir formu olan bütiratın sindirim sistemindeki iltihaplanmayı azalttığı ve Crohn hastalığı için faydalı olduğu gösterilmiştir.
- Tereyağında yüksek miktarda A vitamin bulunmaktadır. Aynı şekilde K2 vitamini açısından da zengindir. K vitamininin bir formu olan bu vitamin – aynı zamanda menaquinone olarak da adlandırılır – kalp hastalığına ve osteoporoza karşı koruma sağlayabilir
- Tereyağı, sağlığa faydalı A, D, E, K1 ve K2 Vitaminleri gibi faydalı besinler açısından zengindir. Tereyağı, kardiyovasküler, tümörler ve felç riskini önlemeye yardımcı olmak için laurik (antiviral), CLA (anti-kanserojen) ve Butirik (anti-inflamatuar) gibi önemli yağ asitlerinden oluşur.
Dezavantajı
- Tereyağı düşükte olsa küçük miktarda laktoz şekeri içerebilir. Laktoz intoleransı olanlarda tereyağı şişkinlik yaratır.
- Tereyağının sindirimi nispeten daha zordur. Bunun temel sebebi doymamış yağ olması kaynaklıdır.
- Tereyağı fazla tüketildiğinde kalorisinden dolayı kilo alımına katkıda bulunabilir.
Organik olarak, yapay yemlerle değil ve Otla beslenen ineklerden elde edilen tereyağı, tahılla beslenen ineklerden elde edilen tereyağından birçok besin maddesi bakımından daha yüksektir.
Zeytinyağının Sağlığa Faydaları
- Tereyağının aksine, Zeytinyağı Tekli Doymamış Yağlar Açısından Zengindir. Tekli doymamış yağ sağlığa büyük faydaları vardır.
- Soğuk sıkım organik Zeytinyağı ayrıca anti-inflamatuar, antioksidan ve antikoagülan etkilere sahip polifenoller açısından da zengindir ve bu da kalp sağlığı için önemli olmasının bir başka nedeni olabilir. Antioksidanlar cilt sağlığı dahil bir çok noktada fayda sağlar.
- 2013 yılında araştırmada zeytinyağındaki bileşenlerin sinir sistemini korumaya yardımcı olabileceğini ve depresyon ve anksiyete tedavisinde yararlı olabileceğini öne sürdü.
- Bazı bilim adamları, diyete sızma zeytinyağı dahil etmenin Alzheimer hastalığını önlemeye yardımcı olabileceğini öne sürdüler. Bunun nedeni beyindeki kan damarları üzerindeki koruyucu etkisi olabilir.
Dezavantajı
- Zeytinyağının ısıya dayanıklı olmaması ve yüksek sıcaklıklarda kolayca oksitlenmesi nedeniyle Tereyağının yüksek ısıda pişirme için daha güvenli olduğu bilinen bir gerçektir. Uzmanların önerdiği gibi, zeytinyağı kullanarak derin kızartmalardan kaçınılmalıdır.
- Zeytinyağı yüksek oranda omega-6 yağı olan değişken miktarlarda linoleik asit (%3–21) ve linolenik asit (<%1) içerir. Omega-6 tüketmek vücutta enfeksiyon riskini arttır ve omega-3 dengesini bozar.
| Yağ Türü | Faydaları | Zararları |
|---|---|---|
| Tereyağı | Yüksek miktarda doymuş yağ içerir, düşük oranda trans yağ içerir | Yüksek miktarda doymuş yağ içerdiği için kalp sağlığı açısından risk oluşturabilir |
| Zeytinyağı | Yüksek miktarda monosodyum yağları içerir, anti-inflamatuvar ve anti-oksidan etkileri vardır | Aşırı miktarda tüketilirse sindirim problemlerine sebep olabilir |
Tereyağı ve zeytin yağı arasındaki farklı antioksidan özellikleri nelerdir ve bu antioksidan özelliklerinin sağlık üzerindeki etkileri nelerdir?
Tereyağı ve zeytinyağı antioksidan özellikleri arasında farklılıklar vardır. Tereyağı, E vitamini, K vitamini ve A vitamini gibi antioksidanlar içerir. E vitamini kalp sağlığını koruyan, K vitamini kan koagülasyonunu kontrol eden ve A vitamini ise göz sağlığını koruyucu bir rol oynar.
Zeytinyağı ise polifenoller, tokoferoller ve karotenoider gibi antioksidanlar içerir. Polifenoller, kanserle savaşta en güçlü bileşenlerdir. Ayrıca “uzun ömürle” bağlantılı durumlarda etki eder.
| Yağ Türü | Antioksidan Bileşenler | Sağlık Etkileri |
|---|---|---|
| Tereyağı | E vitamini, K vitamini, A vitamini | E vitamini, kalp sağlığını koruyan antioksidanlardır. K vitamini ise kan koagülasyonunu kontrol eder. A vitamini ise göz sağlığını korur. |
| Zeytinyağı | Polifenoller, tokoferoller, karotenoider | Polifenoller, kanser, kalp hastalığı ve diyabet gibi kronik hastalıkları önlemeye yardımcı olur. Tokoferoller, serbest radikallerin hasarını önler ve vücutta oksidatif stresi azaltır. Karotenoider ise güneş ışığından kaynaklanan hasarları önler ve göz sağlığını korur. |
Tereyağı veya zeytinyağı ile pişirmek daha sağlıklı mı?
Zeytinyağı genellikle soğuk salatalarda kullanıldığında tereyağından daha sağlıklıdır (bkz. ‘Akdeniz Diyeti’), ancak kızartma ve pişirmelerde tereyağı doymuş yağdır ve ısıya dayanıklılığı çok daha fazladır.
Aynı şekilde, Ghee, ısıya tereyağından daha dayanıklıdır ve ısıtıldığında oksitasyon yaratmaz. Eğer laktoz intolerasınız varsa veya hayvansal üründen uzak duruyorsanız Hindistan cevizi yağını tereyağına alternatif olarak kullanabilirsiniz.
Diğer Makaleler: